Danişmend Oğulları’ndan Bugüne Ezine

Ezine, Çanakkale ilinin beşinci en büyük lçesi olup, antik çağlardan beri var olan bir yerleşim merkezidir. Ezine, Danişment Oğulları döneminde kurulmuş ve Farsçada cuma anlamına gelen Azine ismini almıştır. Ezine, Selçuklu, Karesi ve Osmanlı egemenliği altında önemli bir kültür ve ticaret merkezi olmuştur. Ezine, tarihi cami, hamam ve kaleleriyle zengin bir mirasa sahiptir.Ezine, Çanakkale ilinin merkez dahil olmak üzere beşinci en büyük ilçesidir. Ezine, antik çağlarda şimdiki askeri kışlaların üzerinde bulunan Çaltıkıran Tepe’de kurulmuş bir yerleşim merkezidir. Bu yerleşim merkezi Malazgirt savaşından sonra Danişment Türklerinin Anadolu’nun batısına yerleşmeleri sırasında çıkan muharebede tahrip edilmiştir.

Türkler eskiden kurulmuş olan yerin yanında Danişment adı ile yeni bir yerleşim merkezi kurmuşlardır. Mahalli rivayetlere göre Danişment Türklerinin Beyi olan Abdurrahman Bey, şimdiki Ezine’nin bulunduğu yerin güney kenarında  Ulu Camii inşa ettirmiştir. Caminin yapılışının amacı cuma namazının kılınması ve bu vesile ile civar köylerin halklarının haftada bir kez merkeze inerek kaynaşmanın sağlanmasıdır. Zaten aynı rivayete göre “Ezine” kelimesi de Farsçada “cuma” anlamına gelen “azine”den türemiştir. Ezine isminin bir süre “iğne” şeklinde telaffuz edildiğine dair rivayetler de vardır.

Ezine’nin Danişment Türklerinin eline geçişi sırasında Ahi Yunusların, Seferşah’ın büyük çabaları olduğu çeşitli kaynaklardan öğrenilmiştir. Ezine bir süre Selçuklu egemenliği altında kalmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra Karesi Beyliği yönetimine girmiştir. Karesi Bey’in ölümünden sonra oğulları Demirhan Bey ve Yahşi Bey bu toprakları yönetmiştir. Osmanlı Devleti’nin kurulmasından sonra Orhan Gazi döneminde Ermiş Dursun Bey’in, Karesi Beyliği’nin idaresine son vermesinden sonra Ezine ve çevresi Osmanlı topraklarına katılmıştır.Yine o tarihlerde Ezine ovası sularla kaplı bir bataklık olduğundan Arabistan’dan getirilen esir toplulukları ile şimdiki Araplar Boğazı’nı yararak Menderes Çayı’nı denize akıtmışlardır. Böylece ova bataklıktan kurtarılmıştır. Günümüzde panayır yeri mevkii denilen yerde ev yapımı için temel kazımları sırasında su ürünleri kalıntıları ile küçük balıkçı iskeleleri kalıntıları çıkmıştır. Panayır yeri ve Gölcük mevkii denilen kısımda, yağışlar çok olduğu kış ve ilkbahar ayları boyunca önemli miktarda su birikmektedir. ‘‘Son yıllarda bu iki yer kademeli olarak suni dolgu ile doldurulmaktadır.’’ Bütün bunlar asırlar önce Ezine Ovası’nın Balıklı Köyü altlarına kadar sularla kaplı olduğunu göstermektedir. Ayrıca Karesi egemenliği sırasında Yahşi Bey ve Ahi Yunus tarafından Öksüz Camii ve hamam inşa edilmiş, Çaltıkıran Tepe’de oturan halk cami ve hamamın etrafına toplanarak Ezine’nin ilk oluşumunu sağlamışlardır.

Eski Menderes Çay’ının suladığı ovalık kesimde yer alır. Menderes Çayı, Kazdağlarının kuzey yamaçlarından doğar, Ezine ovasını suladıktan sonra ilçenin kuzey-batı istikametinde Çanakkale Boğazı’na dökülür. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağışlıdır. 37 km’lik bir sahil şeridine sahiptir. İlçeye Geyikli beldesi ve 49 köy bağlıdır.

Ezine’nin Neyi Meşhur?

Çanakkale’nin Ezine ilçesinde oldukça ünlü olan bu peynir Ezine, Ayvacık ve Bayramiç ilçelerinde yetiştirilen inek, keçi ve koyun sütlerinin karıştırılmasıyla elde edilen bir beyaz peynir türüdür. Kaz dağlarının oksijeninin bol olmasıyla birlikte burada yetiştirilen hayvanlardan elde edilen sütler sayesinde ezine peyniri oldukça lezzetlidir. Hayvanların otladığı bu bölgede hem aromatik hem de yağlı otların bulunması en önemli etkendir.

Dışarıdan bakıldığında beyaz ve sarı renklerinin tonları peynirde hakimdir. Peynir üzerinde küçük gözenekler vardır ve orta sertliktedir. Ezine peyniri bu sayede diğer birçok peynirden ayırt edilebilir. Avrupa çapında oldukça bilinen ve sevilen peynirin, tadı, rengi ve üretim aşamasındaki emeğiyle bu konumu hak ettiği vurgulanır. Ancak Avrupa’da marka olmuş diğer tüm peynirler gibi sadece belli bir bölgede üretilir. Bu da peynirin coğrafi işaretli peynir olmasını sağlamıştır. Yani sadece Ezine ve çevresinde üretilen peynirlerin bu adı alması gerekmektedir.

EZİNE’DE ANTİK KENTLER

Aleksandria Troas Antik Kenti

M.Ö. 4. yüzyılın sonlarında tek gözlü Antigonos tarafından Antigoneia adıyla kurulmuştur. Kısa bir süre sonra M.Ö. 3. yüzyılın başlarında Makedon Lysimakhos tarafından Aleksandria Troas adıyla tekrar kurulmuştur.

Şehir kurulurken, etrafında yer alan Gargara, Hamaksitos, Neandria, Kolonai, Larisa, Kebren ve Skepsis kentlerinin halkları buraya yerleştirilmiştir. Aleksandria Troas, kapsadığı şehiralanıyla Anadolu’nun en büyük kentlerinden biridir. Alexandria Troas’ın simgesi olan Herodes Attikus Hamamının cephesi yaklaşık 100 m. olup, Anadolu’da bugüne değin bilinen en büyük hamam yapısıdır.

Neandria Antik Kenti

Neandria, Yavaşlar Köyü yakınlarında denizden 500 m. yüksekteki Çığrı Dağı’nın zirvesindedir. Neandria’nın geçmişten günümüze oldukça sağlam kalarak ulaşmış devasa surları çok etkileyicidir. Kent halkının, M.Ö. 310 yılında yeni inşa edilen Aleksandria Troas’a göç ettirilmesiyle buradaki yaşam sona ermiştir.

EZİNE’NİN TÜRK DÖNEMİ ESERLERİ

Cezayirli Hasan Paşa Köşkü

Üvecik ve Yeniköy köyleri arasında Yerkesiği mevkiindedir. Cezayirli Hasan Paşa çiftliğinden geriye kalan kasır şeklinde bir kuledir. Paşanın av köşkü olduğu da söylenir. 1785 yıllarında yapılmıştır.

Abdurrahman (Ulu) Camii

Camii Kebir mahallesinde yer alan Ulu Camii en erken dönem Osmanlı camilerindendir. Caminin inşa kitabesi yoktur. 1310’da Danişmentli Abdurrahman Bey tarafından yaptırıldığı kabul edilir.

Seferşah Camii ve Hamamı

Seferşah Camiinin XIV. yy’da Yıldırım Beyazıt döneminde yapıldığı söylenir.Bu küçücük caminin yanındaki çifte hamam ilgi çekicidir. Kadınlar ve Erkekler bölümleriyle günümüzde halen kullanılmaktadır.

Kemallı Köyü Aslıhanbey Camii ve Hamamı

Kemallı Köyünde cami, hamam ve türbeden oluşan bir külliye yer alır. Sultan I. Murad Döneminde Kemal Bey’in oğlu Aslıhan Bey’in 1328’de yaptırdığı cami oldukça yüksektir. Köyde ayrıca Kemal Bey’in yaptırdığı, harap vaziyetteki hamam ve çeşmelerde dikkat çekicidir. Caminin kuzeyinde ise türbe yer alır.

Koçali ve Kestanbol Antik Sütun Ocakları

Koçali ve Kestanbol Kayacık civarındaki yerde yatan devasa granit sütunlar görenleri şaşkınlığa uğratır. Buraların Roma döneminde sütün çıkartılan ocaklar olduğu ve son siparişlerinde bir nedenle yerlerine ulaştırılamadığı anlaşılır. Sütunların boyları 12 m. çapları ise 160 cm.dir.

Kestanbol Kaplıcası

Geçmişten bugüne insanlığa şifa dağıtan Kestanbol Kaplıcasının suyu 73 derece olup, suyunun içerisinde kalsiyum ve demir bulunmaktadır. Kestanbol yöresi, Jeolojik yapısı nedeniyle suyunda, havasında ve toprağında da yeterli düzeyde radyoaktivite içermektedir. Ezine ilçesine 18 kilometre uzaklıkta olan Kestanbol Kaplıcasında konaklama ve yiyecek içecek tesisleri bulunmaktadır.

Alakeçili Kaplıcası

Ezine ilçesine 25 kilometre mesafede Kestanbol ve Tuzla kaplıcalarının yakınlarında bulunmaktadır. Suyun karıştığı çamur yörede yara kapatan olarak bilinmektedir.

EZİNE’DE KIYI TURİZMİ

Ezine ilçe merkezinin denize kıyısı yoktur. Ezine, sınırları dahilindeki sahil şeridine 15 km mesafededir. Fakat ilçe sınırları içerisinde olan denizler muazzam güzelliktedir.

Geyikli Plajı

Ezine’ye 17 km mesafedeki bu plaj Bozcaada’ya olan ulaşımı sağlayan Geyikli İskelesi’nin yanında bulunmaktadır. Tertemiz ve altı kum olan deniz, serin sularıyla deniz olduğunu hissettirir. Geyikli Plajı’nda Bozcaada manzarasını izleyerek bir çay içmek bile insana huzuru tattırır. Bu plaja Ezine’den her yarım saatte bir hareket eden Geyikli Sahil Birlik araçlarıyla ulaşılabilir.

Kumburun Taşkapı Plajı

Ezine’ye 24 km mesafedeki Kumburun Köyü’nde bulunan doğa harikası bir koydur Taşkapı. Yol üstünde olmadığından çok fazla kişi tarafından keşfedilmemiştir. Kumburun Köyü’nden saptıktan sonra çam ağaçlarının gölgesinde yaklaşık 10 dakikalık bir yolculuğun ardından ulaşabilirsiniz Taşkapı koyuna.

Dalyan Plajı

Ezine’ye 20 km mesafedeki bu plaj eskiden Bozcaada’ya ulaşımı sağlayan ve şu anda balıkçı teknelerinin yanaştığı Odunluk İskelesi’nin yanında bulunmaktadır. Sakin ve huzur dolu bu plaj Dalyan Köyü sınırları içinde kalmakta, yazlıklar daha çok bu plajın etrafında yoğunlaştığından, plaj çevresinde gençlere yönelik eğlence mekanları daha çok bulunmaktadır. Bu plaja Ezine’den Ezine Birlik Koop. Araçlarıyla ve Geyikli Sahil Birlik araçlarıyla ulaşılabilir.

Aktaş Plajı

Ezine’ye 22 km mesafedeki bu plaj Kestanbol Kaplıcaları’na olan yakınlığı ile ilgi toplamaktadır. Herhangi bir toplu taşıma aracı ile gidilemeyen bu plaja, aileler kendi araçlarıyla hem piknik hem de Ege Denizi’nin sularında eğlenmek için giderler. Körüktaşı Köyü’nden birkaç km sonra varılabilecek bu plajda, zeytin ve büyük meşe ağaçlarının altında, Bozcaada manzarasını seyrederek hem piknik yapabilir, hem de denizde eğlenebilirsiniz.

Tavaklı Plajı

Ezine’ye 30 km mesafedeki plaj Tavaklı Köyünün 5 km güneyinde bulunan iskelenin yanında yazlıklar boyunca bir şerit gibi Ayvacık ilçe sınırına kadar uzanır. Sakinliğiyle ön plana çıkan bu plaj etrafında, halk çadır kurarak kamp yapar ve yazın belli bir kısmını deniz kenarında geçirir. Tavaklı plajı yakınında birçok yazlık site bulunmaktadır. Tertemiz ve dibi kum olan plaj Ezine halkı tarafından rağbet gören plajlardan biridir. Bu plaja Ezine’den Ezine Birlik Koop. ve Gülpınar-Babakale Koop. araçlarıyla ulaşılabilir.

Ezinenin Turistik Yerler

• Aleksandria Troas Antik Kenti. M.Ö. …
• Neandria Antik Kenti. …
• Cezayirli Hasan Paşa Köşkü …
• Abdurrahman (Ulu) Camii. …
• Seferşah Camii ve Hamamı …
• Kemallı Köyü Aslıhanbey Camii ve Hamamı …
• Koçali ve Kestanbol Antik Sütun Ocakları …

Ezine’nin Kaç Tane Köyü Var?

Ezine Çanakkale’ye 46 KM uzaklıkta olup ortalama 32.374 nüfusa sahiptir. Merkezinde  7 mahallesi bulunan Ezine’nin toplam 49 köyü bulunmaktadır.

AKÇAKEÇİLİ

AKKÖY

ALADAĞ

ALEMŞAH

ARASANLI

BAHÇELİ

BALIKLI

BELEN

BOZALAN

BOZELİ

BOZKÖY

ÇAMKÖY

ÇAMLICA

ÇAMOBA

ÇARIKSIZ

ÇETMİ

ÇINARKÖY

DALYAN

DERBENTBAŞI

GEYİKLİ-BUCAK MERKEZİ

GÖKÇEBAYIR

GÜLLÜCE

HİSARALAN

KARADAĞ

KARAGÖMLEK

KAYACIK

KEMALLI

KIZILKÖY

KIZILTEPE

KOÇALİ

KÖPRÜBAŞI

KÖSELER

KUMBURUN

MAHMUDİYE

MECİDİYE

MERKEZ

PAZARKÖY

PINARBAŞI

ŞAPKÖY

SARISÖĞÜT

SARPDERE

TAŞTEPE

TAVAKLI

ULUKÖY

ÜSKÜFÇÜ

ÜVECİK

YAVAŞLAR

YAYLACIK

YENİKÖY

YENİOBA